مکتب خانه از دیربار تا امروز
«مکتب» یا «مکتبخانه»، «کُتَّاب» (بضم کاف و تشدید تاء) یا «کتابخانه»، به ابتدائی‌ترین محل فراگیری تعلیم و تربیت گفته میشده است و مدیر آنرا معلم، مکتب‌دار، ادیب، مؤدِب، ملا و یا آخوند میگفته‌اند. پس از پیدایش اسلام در ایران، نخستین محلی که پایگاه تعلیم و تربیت قرار گرفت، مسجد بود، زیرا بوسیله مسجد منظور مسلمانان که ترویج دین اسلام و تعلیم مبانی آن بود برآورده میشد؛ نظر بتأثیر فوق‌العاده مذهب در اخلاق و رفتار گروندگان، حکام عرب با تأسیس مسجد و تعلیم دین، تفوق وتسلط خود را بر روح و حسم ایرانیان تأمین میکردند، بنابراین آنها از لحاظ دنیوی نیز علاقه‌مند بتأسیس مسجد بودند. اوقات تعلیم موقعی بود که مردم از کار عبادت فارغ شده و به مسجد نیاز نداشتند، یعنی از بامداد تا نمیروز وبعداز ظهر در فاصله نمازها. جایگاه درس، شبستان، رواق و ایوان مسجد بود. موادی که تدریس میشد در آغاز عبارت بود از قرائت قرآن، حدیث، بخث در اصول دین و مذهب، تفسیر قوانین شرع (فقه)، که بعدها صرف‌ونحو زبان عربی و ادبیات عرب و منطق وعلم کلام نیز بر مواد مذکور افزوده شد. از قرن دوم هجری به‌بعد که کتب علوم دینی تألیف گردید، بر تعداد و نوع حلقه‌های تجمع طلاب افزوده شد و مواد درسی رو بتزاید گذاشت و دربعضی از مساجد مانند مسجد عقیل و مسجد جامع منیعی نیشابور در قرن پنجم هجری، توران‌شاهی کرمان در قرن ششم، کتابخانه تأسیس گردید و حکام و امرا و توانگران کتابهائی برای استفاده طلاب وقف کردند. مکتبخانه در هرجا ممکن بود دایر شود در مسجد، درخانه، وگاهی در دکانها. معمولاً مکتب‌دار هرماه مبلغ جزئی از هر شاگرد مکتبی میگرفت و از این راه گذرای زندگی میکرد. در این اواخر مکتب هائی بوجود آمد که از محل اوقاف به مکتب‌دار حقوقی تعلق میگرفت و در مقابل آن مستمندان و یتیمان درآنجا بطور رایگان تحصیل می کردند.
برنامه مکاتب در ابتدا عبارت بود از آموختن الفباء و قرائت قرآن و از حفظ نمودن بخشی از آن؛ چون قرآن بزبان عربی است، اطفال نمی‌فهمیدند و با زحمت و رنج بسیار در مدتی طولانی آنرا طوطی‌وار حفظ میکردند و بلافاصله پس از مدتی که مکتبخانه را ترک میگفتند و وارد زندگی میشدند کلیه محفوظات را فراموش مینمودند، از همین زمان و بهمین شیوه بود که تحصیل و یادگرفتن بدون فهمیدن و بکارانداختن قوه تفکر مرسوم گردید و در بسیاری از مکاتب و مدارس این‌رویه باقی ماند. دروسی که در مکتب خانه ها تدریس می شد عبارت بود از خواندن و نوشتن حروف الفبا و در سال دوم به آنها عم جزو (جزوه ای از سوره های کوچک قرآن) آموزش داده و در سال های بعد قرآن، گلستان سعدی، نصاب الصبیان، جامع عباسی، ابواب الجناس و... . تدریس می شد.
در ادامه به معرفی از مستند بسیار زیبا و دیدنیه « مکتب خانه از دیربار تا امروز» می پردازیم و این فیلم دیدنی را برای دانلود ارایه می کنیم. این مستند حاصل یکسال و نیم مطالعه و پژوهش در خصوص روشهای آموزش قرآن کریم در کشور و سیر تحول مکتب‌خانه‌های قرآنی است که در آن سعی شده به لزوم بازنگری به شیوه‌های آموزش قرآن کریم در کشور پرداخته شود.
دانلود مستند:
مردی که قصد کشتن یک حشره را دارد، در انتها موفق می‌شود نسخه‌ای مینیمال (شبیه به یک سوسک) از خودش را با دمپایی از پا دربیاورد. جدا از اینکه ماهیت حشره ما را به یاد داستان مسخ کافکا می‌اندازد و فضای پوچ و ابزوردی را برای مخاطب میسازد، نولان حربه‌ی آخر خود را زمانی وارد می‌کند که باز هم فضا را میشکند و با ارائه‌ی ورژنی ماکسیمال از آن مرد، با اختلاف زمانی اندکی می‌بینیم که ابژه‌ی اصلی فیلم نیز زیر فشار ضربه‌ی دمپایی غول آسا از پا درمی‌آید.
