خلاقیت براساس حواس چندگانه

ما از حواس پنج گانه خود برای دریافت اطلاعات استفاده می کنیم. می بینیم ، می شنویم ، لمس می کنیم ،بو می کنیم و گاهی می چشیم تا اطلاعاتی کسب کنیم. هر کدام از سهمی در یادگیری انسان دارند.نتایج تحقیقات در مورد سهم حواس در یادگیری انسان نشان داده که تقریبا حدود هفتاد و پنج درصد (سه چهارم) یادگیری از طریق دیدن،  13 درصد از طریق شنیدن، 6 درصد از طریق لمس کردن، سه درصد از طریق بوییدن و سه درصد از طریق چشیدن صورت می پذیرد. یک پیام نمودار این است که یادگیری از طریق دیدن بویژه اگر فرد طی آن فعالیت نیز داشته باشد سهم عمده ای در یادگیری خواهدداشت. این امر بویژه در کودکان کم سن و سالتر پررنگ تر است.

معمولا در آموزش تنها از دو حس بینایی و شنوایی استفاده می شود. امروزه، رویکرد جدیدی در نقاط مختلف دنیا مورد بررسی است که در آن از حواس چندگانه استفاده و سعی می شود مردم را تشویق کند که در تجارب آموزشی خود حواس لامسه، چشایی و بویایی را هم بکار ببرند.

دانلود کلیپ:

تحریک خلاقیت براساس حواس چندگانه

مدارس به ملاقات کودکان می روند

آموزش به کلاس مدرسه محدود نمی شود. در سراسر جهان کودکانی هستند که که بعلت فقر یا شرایط خانوادگی به مدرسه نمی روند. اما هنوز برای آنها جای امیدواری است. در ایالت “اوریسا” در هند، به کودکانی که از پیدا کردن زباله در ایستگاه راه آهن ارزاق می کنند، این فرصت داده شده است که زندگیشان را عوض کنند… و اینها همه نتیجه اراده یک زن است که آموزش را برای آنها به ایستگاه راه آهن آورده است.

استگاه راه آهن “بوبانس وار” دنیای دیگری است، اما تنها نیست. خانواده های بسیاری تمام زندگیشان را بروی سکوهای ایستگاههای راه آهن در هند می گذرانند. کودکان این خانواده ها روزهایشان به پیدا کردن چیزی در مسان زباله ها، گدائی و واکس زدن کفش می گذرد. 25 سال پیش، ایندرجیت کورانا با خود عهد کرد که همه کودکان برابرند و همه حق دارند آموزش ببینند. اگر بچه ها نمی توانستند به مدرسه بروند، مدرسه باید برایشان می آمد! ایندرجیت کورانا می گوید:

“ آنچه می خواستم به آنها پس بدهم، کودکیشان بود. اینها کودکانی بودند که مثل بزرگها رفتار و زندگی می کردند، تنها بودند، روز به روز و ساعت به ساعت زندگی می کردند ، نه وقتی برای بازی داشتند و نه امیدی برای آینده.”

همه روزه، از صبح زود، 30 تا 50 کودک بروی سکوی ایستگاه قطار جمع می شوند تا مدرسه چهار ساعته اشان را شروع کنند. در این چهار ساعت، آواز می خوانند، بازی می کنند و یاد می گیرند. سازمان خیریه ای که اداره این مدرسه را بعهده دارد، کارش را با یک کلاس در “بوبانس وار” شروع کرد. امروز 14 آموزشگاه راه آهنی را با پانصد کودک در شهر اوریسا اداره می کند.

توقف بعدی ما در فنلاند است. کودکان فنلاندی ترغیب می شوند که برای آموزش بهتر طبیعت خارج از کلاسهای درس را مطالعه کنند. ببینیم چطور این کار را می کنند. امروز کلاس درس دیوار ندارد. درس در بیشه داده می شود. البته این فنلاند است و بیشه در آن فراوان. این شاگران در بیشه نزدیک به فرودگاه مشغول مطالعه بروی یک درخت، اندازه های آن و برگها و سایر خصوصیات آنند. در بازگشت به کلاس درس، نتیجه این مطالعه نوشته می شود. هر کودکی درخت خود را انتخاب می کند و در طول سال و فصلها تغییرات آنرا مشاهده و مطالعه می کند. این یکی از صدها تجربه یادگیری در محیط خارج است که در جریان آن کودکان پروژه های مطالعاتیشان را در دنیای واقعی و طبیعی کسب می کنند.

به تانزانیا برویم که در آنجا مدارس کودکان ایلهای مهاجر با آنها ییلاق و قشلاق می کنند. آنها این را مدیون کارو مهارت سازمانی موسوم به “توسعه مثبت” هستند. قبیله ماسائی با بارانهای فصلی حرکت می کند که رفتن به مدرسه را برای کودکان ماسائی بسیار دشوار می کند. اما راه حل جالبی در روستاهای ارتفاعات جنول تانزانیا در نزدیکی دارالسلام به عمل گذاشته شده است. ان جی اوی محلی موسوم به “توسعه مثبت” راههای انعطاف پذیری برای آموزش کودکان در مرغزارها پیدا کرده است.

آنها به آموزگاران که خود از مردم محلی هستند، آموزشهای لازم را داده و سپس با قرار قبلی که برای روستائیان مناسب باشد، آنها را سوار بر دوچرخه و با کتابهای لازم به محل می فرستند. دخترها بخصوص بخاط ترکیبی از مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بیشتر از پسر ها از مدرسه محرومند. ازدواجهای زودرس و کار سنگین خانه، عوامل اصلی تعداد قلیل دخترها در مدرسه است. وقتی فصل باران شروع می شود، ایلیاتی ها بار دیگر به مرغزارهای خودشان برمی گدرند. با توجه به این، “توسعه مثبت” به حدود سیصد کودک آموزش می دهد بدون آنکه شرایط زندگیشان را تغییر دهد. به پایان برنامه می رسیم. اگر مایلید این برنامه یا برنامه های دیگر ما را بروی اینترنت ببینید، آدرس ما یورونیوز، دات نت، اسلش جهان دانش است.

دانلود کلیپ:

مدارس به ملاقات کودکان می روند

انیمیشن نقد نظام آموزشی موجود جهان

یکی از پیچیده‌ترین جلوه‌های یادگیری انسان در هزاره سوم و در قرن بیست‌ویکم یادگیری، خلاقیت و آفرینندگی است. درباره خلاقیت بحث‌های فراوانی شده اما بسیاری از رفتارشناسان خلاقیت را دارای مولفه‌های تشکیل‌دهنده‌ای مثل یادگیری، تفکر، مهارت، تجربه، انگیزه و استعداد قلمداد کرده‌اند.

البته خلاقیت مثل هوش، حافظه و تفکر فرآیندی پویاست که با استفاده از متدهای مختلف می‌توان به آموزش، رشد، تقویت و توسعه آن پرداخت. اندازه‌گیری خلاقیت و روش‌های پرورش آن از پنجاه سال قبل شروع شده؛ البته در طول تاریخ همواره خلاقیت در میان دانشمندان و کاشفان، هنرمندان و نویسندگان و مخترعان وجود داشته است.

متاسفانه در نظام آموزشی پرورش خلاقیت جایگاهی خاص ندارد و به رشد آن توجه نمی‌شود. بیشتر معلمان کلیشه‌ای و قالبی فکر و عمل کردن را به دانش‌آموزان یاد داده و تقویت می‌کنند .شاکله کتب درسی تقریبا در طول چهل سال گذشته یکنواخت بوده است و این مبانی را از ترجمه کتب کشورهای اروپایی برداشت کرده‌اند. محدودیت‌های موجود در فعالیت‌های علمی در مراکز آموزشگاهی اعم از مدارس یا دانشگاه‌ها به شکلی که کشف و تقویت استعدادهای درخشان بسیار محدود و آهسته حرکت می‌کند اتفاق می‌افتد.

تفکر یکنواخت علمی در کلاس‌های درسی در سطوح مختلف تا آنجا که دانش‌آموزان و دانشجویان در روز اول کلاس به فکر سوالات امتحان هستند، شکل امتحانات چهار جوابی، سوالات و پاسخ‌های قالبی و یکنواخت حتی بازی‌های کلاسی و مدرسه‌ای در خانه و مدرسه خلاقیت فرزندان ما را محدود کرده است.

"متاسفانه حل‌المسائل‌های مختلف در سطوح بالا و پایین کلاسی، راهنمای کتب درسی و کلیدهای سوال و جواب باعث انجماد خلاقیت در نوجوانان و جوانان ما شده در حالی که در کشورهای پیشرفته معلمان و اساتید علاقمندند با فراهم کردن شرایط مناسب شاگردان خود را به تفکر خلاق هدایت کرده و آنها را برای زندگی در دنیای پویا و برای آینده‌ای جدید آماده کنند."

خانواده بی‌تردید اثربخش‌ترین تاثیر را بر رشد خلاقیت دارد چراکه خلاقیت توانایی و مهارتی است که عوامل متعددی بر رشد و توسعه آن اثر می‌گذارند از جمله خانواده که فرصت‌های لازم را برای سوال کردن، تجربه کردن و کنجکاوی کودکان فراهم کرده و در مقابل اینگونه رفتارها روش سرکوب و دعوت به سکوت پیشه نمی‌کنند.

نظام آموزشی و معلمان با نوگرایی می‌توانند در رشد این فرایند موثر باشند. مهمترین عوامل مانع خلاقیت در نظام آموزشی عبارتند از تاکید بر دروس نظری، تکیه بر محفوظات، تکالیف پرحجم و زیاد، عدم توجه به توانایی‌ها، کلاس‌های پرجمعیت، انضباط افراطی، معلمان ناآشنا به روانشناسی و تعلیم و تربیت، روش‌های تدریس سنتی و تاکید بر تفکر همگرا.

در ادامه یک کلیپ برای دانلود ارایه می کنم که به نقد نظام آموزشی و خلاء خلاقیت در بین دانش آموزان می پردازد:

دانلود کلیپ:

انیمیشن نقد نظام آموزشی موجود جهان

معلمی که از تخته به تخت رسید

«معلم نیشابوری، با وجود بیماری، بر روی تخت در کلاس حاضر شد»

معلمی که دیسک داشته و بر روی تخت تدریس می‌کند- حرف و حدیثها بالا گرفت؛ عده‌ای وی را یک معلم فداکار معرفی کردند و این کار او را ستودند؛ عده‌ای واکنش منفی نسبت به این مساله نشان دادند و برای روحیه دانش‌آموزان نادرست دانستند؛ حتی تعدادی از معلم‌ها معتقد بودند، این اتفاق‌ها باعث می‌شود، این عمل بعدها تبدیل به وظیفه شود و دلیلی ندارد که یک معلم با وجود مرخصی استعلاجی در مدرسه حضور یابد.

معلم نیشابوری:  شما هم جای من بودید، می رفتید

مهناز مقدم‌نیا که شاگردانش در دبستان فردوسی نیشابور او را "مامان مهناز" صدا می‌کنند، در گفت‌وگو با ایسنا گفت: دانش‌آموزان به خاطر نبودن من گریه می‌کردند. آن‌ها ارتباط عاطفی زیادی با من دارند. تا کنون به مدرسه رفتم و اگر بتوانم تا 15 اردیبهشت ادامه می‌دهم.

وی در پاسخ به این سوال که "برخی معتقد بودند که درس دادن به دانش‌‌آموزان در حالت دراز کشیده و روی تخت، بر روحیه آن‌ها تاثیر منفی دارد؛ شما چه فکر میکنید؟" پاسخ داد: مهم بچه‌های من هستند. وقتی با این بیماری بر روی تخت با من همکاری می‌کنند و دست من را می‌گیرند و کمکم می‌کنند؛ به من می‌گویند «مامان مهناز همین‌طوری بیا». اگر شما هم به‌جای من باشید، این وابستگی را نمی‌توانید نادیده بگیرید و می‌رفتید.

این معلم نیشابوری در پاسخ به این‌که "آیا باز هم به این کار ادامه خواهید داد و با وجود تجدید مرخصی باز هم به مدرسه می‌روید"، گفت: با وجود این‌که درد دارم، تا کنون رفته‌ام و خودم مایل هستم که بروم؛ حتی مدیر آموزش و پرورش نیز گفت که نیرو هست و به‌جای شما خواهد آمد ولی من حاضرم تخت را جمع کنند و من در زنگ‌های تفریح به نمازخانه بروم و در کلاس درسم حاضر باشم.

آیا روش تربیتی ما مناسب جهان آینده است؟

با رفتن به دبستان و پیش دبستانی های هر کشور می توان از نوع و نحوه آموزش به کودکان پی برد که آینده این کشور به چه سمت و سویی حرکت می کند.

 داگلاس نورث برنده جایزه نوبل اقتصاد در خصوص اینکه چطور کشوری توسعه یافته داشته باشیم می گوید: اگر می خواهید بدانید کشوری توسعه می یابد یا خیر ، اصلا سراغ فناوری کارخانه و  ابزاری که استفاده می کند نروید، اینها را به راحتی می توان خرید یا دزدید یا کپی کرد .از این رو برای دیدن توسعه کشورها باید به  سراغ دبستان ها و پیش دبستانی های آن کشور رفت.

با رفتن به دبستان و پیش دبستانی های هر کشور می توان از نوع و نحوه آموزش به کودکان پی برد که آینده این کشور به چه سمت و سویی حرکت می کند. مهم نیست در دبستان ها چه چیزی به کودکان آموزش می دهند، بلکه مهم این است که دیده شود چگونه آموزش می دهند. اگر محیط های آموزشی کودکان را پرسشگر،خلاق،صیور،نظم پذیر،خطرپذیر و دارای روحیه گفت و گو و تعامل و همچنین دارای روحیه مشارکت جمعی و همکاری پرورش دادند این کودکان در آینده انسان ها و شخصیت هایی می شوند که می توانند برای کشور و جامعه خود توسعه ایجاد کنند.
به اعتقاد  داگلاس نورث، متخصصین برای کمک به شکوفایی هر کودکی روشهای اختصاصی به خود او را باید بیاموزند و کار بگیرند. بنابراین نباید فراموش کرد که تا زمانی که والدین اسیر روش های کهنه هستند و آن را رها نمی کنند هیچ چیز تازه و خلاقی به دنیای  فرزندان اضافه نمی کنند.

نتایج عجیب مقایسه انسان‌ با حیوانات!

فهمیدن اینکه حیوانات نیز مانند انسان ها عواطف و احساسات دارند شاید کمی عجیب به نظر برسد اما رفتارشناسی محققان روی حیوانات باعث شده تا اشتراکات و مقایسه های جالبی از زندگی آنها در رسانه ها منتشر شود که در نگاه اول کمی عجیب به نظر می رسد.

تمرکز انسانها از ماهی قرمز هم کمتر شده است

مایکروسافتی ها در پژوهش جدیدی نتیجه گرفتند که دامنه توجه انسان، در حال حاضر از ماهی قرمز هم کمتر است. این پژوهش که بر روی ۲ هزار شرکت کننده کانادایی و بررسی مغز ۱۱۲ نفر دیگر انجام شده نشان می دهد که دامنه توجه انسان از ۱۲ ثانیه در سال ۲۰۰۰ به ۸ ثانیه رسیده است در حالی که این دامنه برای ماهی قرمز حدود ۹ ثانیه است. این تحقیق همچنین نشان می دهد که قابلیت انجام کارهمزمان از سوی انسان در حال حاضر نسبت به قبل ارتقاء پیدا کرده به طوریکه انسان‌های امروزی می توانند علاوه بر تماشای تلویزیون به طور همزمان دستگاه‌های نمایشگر دیگر مانند موبایل و تبلت‌شان را نیز چک کنند.

مورچه ها از انسان ها خوش سلیقه ترند

محققان در پژوهشی با اتصال فرستنده های کوچکی به مورچه ها و قراردادن دو لانه با ویژگی های متفاوت، در مسیر آن ها به ارزیابی عملکرد مورچه ها پرداختند.

در این مطالعه مورچه ها لانه مجلل و زیباتر را انتخاب کردند اگر چه این لانه دورتر از لانه ساده بود ترجیح دادند راه بیشتری را برای رسیدن به آن طی کنند. این بررسی همچنین نشان می دهد مورچه ها مانند بسیاری از حشرات دیگر به طور اجتماعی و گروهی عمل می کنند و حتی تصمیم می گیرند. این در حالی است که بسیاری از انسان ها به دلیل خود رای بودن و مشورت نکردن با دیگران ممکن است  تصمیم درستی نگیرند در حالی که مورچه ها باتوجه به زندگی اجتماعی خود همواره تصمیم مناسب تری می گیرند.