تربیت شهروندی در اسلام

مرکز تعلیم و تربیت اسلامی دانشگاه جامع امام حسین(ع) در راستای بحث گفتمان سازی و ترویج تعلیم و تربیت اسلامی به دعوت از اساتید برتر  و صاحبنظران علوم تربیتی دانشگاه های تهران می پردازد. در این راستا اساتیدی که در موضوعات خاص صاحب نظر و دارای تالیفاتی هستند دعوت و ایشان به ارایه بحث های تخصصی در جمع اعضای هیات علمی و پژوهشگران و دانشجویان دکتری این مرکز می پردازند.

در این زمینه جناب آقای دکتر محسن فرمهینی فراهانی، معاونت فرهنگی و دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شاهد به ارایه موضوع تربیت شهروندی در اسلام پرداخته اند که در ادامه چکیده بحث ایشان و هم چنین صوت نشست برای دانلود ارایه می شود.

چکیده تفصیلی:

تربیت شهروندی بطور عمده به عنوان ایجاد دانش، مهارت ها و نگرش ها و ارزش هایی اطلاق می گردد که قادر می سازد  دانشجویان ودانش آموزان به عنوان شهروند فعال و آگاه در جامعه مشارکت کنند . تربیت شهروندی یک مفهوم متکثر و چند چهره است که مفاهیم اخلاقی، زیست محیطی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی را دربرمی گیرد و در آن از مباحثی همچون مردم سالاری، حقوق، مسئولیت ها، تحمل و بردباری، احترام، برابری، تنوع سخن به میان می آید.

تربیت شهروندی، دراساس با برخی از مفاهیم  دیگر از جمله تربیت مدنی، آموزش حقوق انسانی، آموزش اخلاق، علم اخلاق، مطالعات اجتماعی و مهارت های زندگی ارتباط دارد. در این مقاله  تلاش خواهد شد، مفهوم تربیت شهروندی وتربیت مدنی وتفاوت آنها مشخص شود و ضمن بیان مولفه های تربیت شهروندی، نگاه اسلام به این مولفه ها در سه قالب پذیرش، طرد و ابداع ارائه شود و همچنین مؤلفه های اساسی تربیت شهروندی اسلامی- ایرانی در قالب نتایج یک طرح پژوهشی بیان خواهد گردید.

مطالعه تطبیقی انجام شده در زمینه تربیت شهروندی در آموزش وبرنامه درسی حاکی از سه رویکرد اساسی دراین زمینه است(برنامه درسی درهم تنیده تربیت شهروندی،برنامه درسی بین رشته ای وبرنامه درسی موضوعات مجزا). رویکردهای متعدد دیگری هم در تربیت شهروندی همچون آموزش مستقیم سیاسی مدنی، مدارس دموکراتیک، آسیب شناسی اجتماعی،قانون محور، نظام دار، انتقال فرهنگی، شهروندی دموکراتیک، فرد گرایانه  ولیبرالی،فمینیستی، شهروند جهانی وجود دارد که در دو رویکرد محافظه کار و پیشرفت گرا قابل تقسیم است. در انتها تلاش خواهد شد رویکرد "تربیت شهروندی فضیلت گرای ارتباطی"  به عنوان رویکرد صائب تر مورد بررسی قرار گیرد.

دانلود صوت نشست:

تربیت شهروندی در اسلام

آیا فناوریها و رویکردهای جدید آموزشی، نوید عصری نوین را می دهند؟

کارشناسان آموزش بدنبال راههایی هستند که با نیازهای دنیای مدرن مطابق باشد و بازده یادگیری را بهبود بخشد. آیا فناوریهای جدید و روشهای آموزشی نوآورانه تاثیری در یادگیری دانش آموزان خواهد داشت؟ سه رویکرد ابتکاری را در ایالات متحده آمریکا، کنیا و چین بررسی می کنیم.

آمریکا؛ مدل «کلاس درس وارونه»

معمولاً معلم درس را در کلاس ارائه می کند و بعد هم به دانش آموزان تکلیف شب می دهد. اما اگر جای این روند وارونه شود، چه رخ خواهد داد؟ جان برگمن، آموزگار دبیرستان “وارن” در شیکاگو مبدع روشی آموزشی موسوم به «کلاس درس وارونه» است. طبق این روش جای یادگیری و انجام تکالیف عوض می شود. یعنی دانش آموزان به کمک نرم افزار در منزل درس را فرا می گیرد و بعد تکالیف را در کلاس درس با حضور معلم انجام می دهند.

روش «کلاس درس وارنه» در ظاهر روشی غیرعادی است. تدریس به این روش به زمان بیشتری نیاز دارد، اما نتایج نشان می دهد که عملکرد دانش آموز به مقدار قابل ملاحظه ای بهتر می شود.

کنیا؛ استفاده از تبلت برای تشویق دانش آموزان

منابع آموزشی محدود و کلاسهای درس پرازدحام بسیاری از دانش آموزان مناطق زاغه نشین کنیا را از مدرسه رفتن دلسرد می کند. اما طرحی با استفاده از تازه ترین فناوریها تلاش می کند دانش آموزان را در کلاسهای درس نگه دارد.

دانش آموزان دبستانی در یکی از محلات فقیرنشین نایروبی با استفاده از تبلت و اپلیکیشنی موسوم به «ای لیمو» به تمام مواد درسی دسترسی دارند. عبارت «ای لیمو» e-Limu در زبان سواحلی به معنی آموزگار الکترونیک است.

طراح «ای-لیمو» نیوی موخِرجی (Nivi Mukherjee) است. وی پس از کار در مدارس مناطق محروم متوجه شده است که دانش آموزان به خاطر کمبود منابع درسی، چیزی یاد نمی گیرند. اما همان دانش آموزان به تلفن همراه و تبلت وی علاقه نشان می دادند. این مسئله نیوی را بر آن داشت تا اپلیکیشنی برای تدریس دروس دبستان برای دانش آموزان طراحی کند و با ویدئو و موزیک و نقاشی متحرک فرایند یادگیری را برای دانش آموزان جذاب کند.

در حال حاضر هزار دانش آموز در سراسر کنیا از اپلیکیشن «ای لیمو» استفاده میکنند. قرار است سال دیگر این تعداد ۱۰ برابر شود.

چین؛ پایان عصر آموزش طوطی وار

در رتبه بندی های جهانی مدارس چین پیوسته در بالاترین رتبه ها قرار می گیرند اما بسیاری از دانش آموزان از فشارهای شدید برای موفقیت در امتحانات در رنج هستند. برخی از مدارس با پیوستن به برنامه موسوم به «تجربه آموزش جدید» رهیافت جدیدی را دنبال می کنند و در تلاشند که وضع را بهتر کنند.

یکهزار و هشتصد مدرسه در چین این طرح غیر دولتی را که از سال ۲۰۰۰ میلادی در سراسر کشور آغاز شده است، دنبال می کنند. این برنامه قصد دارد مدیران مدارس و دانش آموزان را به سوی «زندگی آموزشی شاد و منسجم» سوق دهد.

موفقیت در امتحان، هدف اصلی نیست. بلکه تمرکز عمده بیشتر بر روی تجارب روزمره در حوزه آموزش است. معلمها و شاگردان می توانند تجاربشان در بر روی وبسایتی که همه به آن دسترسی دارند، منتشر کنند.

مدارسی که با این روشهای آموزشی نو کار می کنند بر ادبیات، قدرت بیان، اختراع یا کلاسهای هنر تأکید دارند. قصد، این است که اعتماد به نفس و خلاقیت کودکان را بیشتر شود، بطوری که با فرهنگ بومی هم سازگار باشد.

صفحه ای در وب برای به اشتراک گذاشتن نظرات معلمان در سراسر چین در نظر گرفته شده است و بنیانگذار این طرح غیر دولتی هر روز به این صفحه سر می زند. موفقیتهایی که دانش آموزان در آزمونهای سراسری در چین کسب کرده اند، نشان از کارایی این روش آموزشی دارد.

                                                                                            دانلود کلیپ:

                                         آیا فناوریها و رویکردهای جدید آموزشی، نوید عصری نوین را می دهند؟