سواد تغذیه و آموزش

یکی از مهمترین عوامل شکل دهنده الگوی غذایی جامعه، مجموعه عادات و فرهنگ غذا و تغذیه ای افراد آن جامعه است این عادات از بدو تولد در درون خانواده شکل می گیرد که خود وابسته به بستری است که جامعه فراهم می آورد. اما مجموعه عواملی که این بستر را می سازد از فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه گرفته شده است که خود تحت تأثیر وضعیت جغرافیای، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و آگاهیهای تغذیه ای در افراد جامعه است.

اطلاعات موجود حاکی از آن است که در حال حاضر در کشور ما روند بیماری های مزمن هشدار دهنده است. چاقی و اضافه وزن در درصد بالایی از جمعیت کشور وجود دارد که خود زمینه ساز بیماری های قلبی و عروقی، دیابت و انواع سرطان هاست و از دلایل عمده آن تغییر الگوی مصرف و رفتارهای نامطلوب غذایی است. از سوی دیگر در زمینه بروز سوء تغذیه در کودکان و کمبود ریزمغذی ها (کمبود آهن، روی، ویتامین های A و D، B2 و کلسیم) در گروه های مختلف جامعه، باورها و رفتارهای غذایی مردم و ناآگاهی های تغذیه ای جامعه یکی از عوامل اساسی است.

علیرغم فعالیتهای مراکز متعدد در زمینه آموزش و سواد غذا و تغذیه ای، این حوزه بعنوان یکی از نقاط مهم و اثرگذار و در عین نیازمند به اصلاح و تکمیل در نگرشها و کارکردها شناخته می شود. چرا که بروندارهای آن یعنی رفتار غذا و تغذیه ای جامعه همچنان منطبق بر الگوهای علمی نبوده است. این امر آنگاه اهمیت بیشتری می یابد که در نظر داشته باشیم، جامعه ایران دوره گذار تغذیه ای را در بخشی از خود تجربه می نماید و در این میان وجود نگره ها و آموزه های منسجم و متناسب با پس زمینه های فرهنگی و سنتی جامعه دارای اثرگذاری بالایی در جهت دادن به رفتارهای تغذیه ای جامعه است. از علائم ناکافی بودن و عدم انسجام در آموزشها می توان دوگانگی در نگاه و رفتار مراکز علمی با سیاستگذاری و اجرایی را در امر مصرف و تبلیغات کالاهای غذایی مثل روغن های نباتی، تنقلات و ... مشاهده نمود.
بنظر می رسد امر آموزش و فرهنگ تغذیه ای اولا" نیازمند انسجام و ثانیا" انطباق با موازین علمی متناسب با بستر فرهنگی و سنتی جامعه می باشد که در عین حال در قالب برنامه های فراگیر و نه موارد محدود و معدود طراحی و اجرا گردد. در ادامه به تجربیات جهانی نسبت به آموزش سواد تغذیه ای می پردازیم.

دانلود کلیپ:

سواد تغذیه و آموزش

مکتب خانه از دیربار تا امروز

«مکتب» یا «مکتب‌خانه»، «کُتَّاب» (بضم کاف و تشدید تاء) یا «کتاب‌خانه»، به ابتدائی‌ترین محل فراگیری تعلیم و تربیت گفته میشده است و مدیر آن‌را معلم، مکتب‌دار، ادیب، مؤدِب، ملا و یا آخوند میگفته‌اند. پس از پیدایش اسلام در ایران، نخستین محلی که پایگاه تعلیم و تربیت قرار گرفت، مسجد بود، زیرا بوسیله مسجد منظور مسلمانان که ترویج دین اسلام و تعلیم مبانی آن بود برآورده میشد؛ نظر بتأثیر فوق‌العاده مذهب در اخلاق و رفتار گروندگان، حکام عرب با تأسیس مسجد و تعلیم دین، تفوق وتسلط خود را بر روح و حسم ایرانیان تأمین میکردند، بنابراین آنها از لحاظ دنیوی نیز علاقه‌مند بتأسیس مسجد بودند. اوقات تعلیم موقعی بود که مردم از کار عبادت فارغ شده و به مسجد نیاز نداشتند، یعنی از بامداد تا نمیروز وبعداز ظهر در فاصله نمازها. جایگاه درس، شبستان، رواق و ایوان مسجد بود. موادی که تدریس میشد در آغاز عبارت بود از قرائت قرآن، حدیث، بخث در اصول دین و مذهب، تفسیر قوانین شرع (فقه)، که بعدها صرف‌ونحو زبان عربی و ادبیات عرب و منطق وعلم کلام نیز بر مواد مذکور افزوده شد. از قرن دوم هجری به‌بعد که کتب علوم دینی تألیف گردید، بر تعداد و نوع حلقه‌های تجمع طلاب افزوده شد و مواد درسی رو بتزاید گذاشت و دربعضی از مساجد مانند مسجد عقیل و مسجد جامع منیعی نیشابور در قرن پنجم هجری، توران‌شاهی کرمان در قرن ششم، کتابخانه تأسیس گردید و حکام و امرا و توانگران کتابهائی برای استفاده طلاب وقف کردند.  مکتب‌خانه در هرجا ممکن بود دایر شود در مسجد، درخانه، وگاهی در دکانها. معمولاً مکتب‌دار هرماه مبلغ جزئی از هر شاگرد مکتبی میگرفت و از این راه گذرای زندگی میکرد. در این اواخر مکتب هائی بوجود آمد که از محل اوقاف به مکتب‌دار حقوقی تعلق میگرفت و در مقابل آن مستمندان و یتیمان درآنجا بطور رایگان تحصیل می کردند.

برنامه مکاتب در ابتدا عبارت بود از آموختن الفباء و قرائت قرآن و از حفظ نمودن بخشی از آن؛ چون قرآن بزبان عربی است، اطفال نمی‌فهمیدند و با زحمت و رنج بسیار در مدتی طولانی آنرا طوطی‌وار حفظ میکردند و بلافاصله پس از مدتی که مکتب‌‌خانه را ترک میگفتند و وارد زندگی میشدند کلیه محفوظات را فراموش مینمودند، از همین زمان و بهمین شیوه بود که تحصیل و یادگرفتن بدون فهمیدن و بکارانداختن قوه تفکر مرسوم گردید و در بسیاری از مکاتب و مدارس این‌رویه باقی ماند. دروسی که در مکتب خانه ها تدریس می شد عبارت بود از خواندن و نوشتن حروف الفبا و در سال دوم به آنها عم جزو (جزوه ای از سوره های کوچک قرآن) آموزش داده و در سال های بعد قرآن، گلستان سعدی، نصاب الصبیان، جامع عباسی، ابواب الجناس و... . تدریس می شد.

در ادامه به معرفی از مستند بسیار زیبا و دیدنیه « مکتب خانه از دیربار تا امروز» می پردازیم و این فیلم دیدنی را برای دانلود ارایه می کنیم. این مستند حاصل یکسال و نیم مطالعه و پژوهش در خصوص روشهای آموزش قرآن کریم در کشور و سیر تحول مکتب‌خانه‌های قرآنی است که در آن سعی شده به لزوم بازنگری به شیوه‌های آموزش قرآن کریم در کشور پرداخته شود.

دانلود مستند:

مکتب خانه از دیربار تا امروز

شگفت انگیز ترین مدارس

مدرسه به قول بزرگان و اساتید خانه دوم بچه هاست، حتی با نگاهی می توان به جرات گفت سرنوشت سازترین خانه برای دانش آموزان است. درباره وجود یا عدم وجود مدارس در بین کارشناسان اختلاف نظرهای زیاید وجود دراد. عده ای بر حفظ مدارس با ساختار فعلی تاکید دارند، عده ای هم به تحول ساختاری مدارس تاکید می کنند و البته برخی ها هم مثل ایلیچ و فریره اساسا مدرسه را عامل به بردگی کشاندن دانش آموزان می دانند.

به هر سو مدارس نقش تعیین کننده ای در جامعه دارند و علی رغم مخالفت ها وجودی مستمر و حتیمی خواهد داشت. حالا سئوال اینجاست که این مدارس باید چه ویژگی هایی داشته باشند که خانواده ها را ترغیب کند بچه های خود را به آنجا بفرستند. در این باره بد نیست به تجربیات کشورها سری بزنیم، مثلا در هند مدرسه ای وجود دارد که از 48 هزار نفر تشکیل می شود. مدرسه ای شگفت انگیز که با سرمایه اندک و دانش آموزان کمی شروع به کار می کند و در کمترین زمان ممکن به یکی از اعجاب آور ترین مدارس در سطح دنیا تبدیل می شود.

مدرسه در هند با بیش از ۴۸ هزار دانش آموز، یکی از بزرگترین و شناخته شده ترین مدارس جهان است. پنجاه و چهار سال پیش، این مدرسه با کمتر از ۵ یورو وام و ۵ دانش آموز در شهر لاکنو، مرکز ایالت اوتارپرادش آغاز به کار کرد، اما به سرعتی باور نکردنی مراحل رشد و ترقی را پیمود و اکنون ۴۸ هزار ۱۴۴ دانش آموز را در ۲۰ شعبه تحت پوشش دارد. بزرگترین شبعه این مجموعه عظیم، ۷۰۰ دانش آموز را در خود جا داده است. محبوبیت این مدرسه در چیست و چگونه به چنین دستاورد آموزشی دست یافته است؟

پیشنهاد می شود به دیدن فیلمی در این رابطه از انجمن بین المللی وایز مبادرت ورزید.

دانلود کلیپ:

شگفت انگیزترین مدارس دنیا

تحلیل و بررسی انیمیشن استخدام

انیمیشن کوتاه El Empleo، یک کمدی سیاه است که مشاهده آن تا مدت‌ها فکر و ذهن بیننده را در‌گیر می‌کند. شروع انیمیشن با اغاز روز و بیدار شدن شخصیت اصلی همزمان است. در نگاه اول هیچ چیز غیر‌عادی در اتاق، به جز طراحی غیر‌واقع‌انگارانه او مشاهده نمی‌شود، اما رفته رفته دنیای انیمیشن ویژگی‌های عجیب و غریب خودش را به نمایش می‌گذارد. در این دنیا انسان‌ها به ابزار تبدیل شده‌اند و دیگران در وسایل مختلف خود از آن‌ها استفاده می‌کنند. برای مثال شخصیت اصلی در خانه خود افراد مختلفی را برای کار‌هایی نظیر نگه داشتن آینه یا ایفای نقش به عنوان صندلی و پایه‌های میز در اختیار دارد. به واسطه استفاده از انسان‌ها و نحوه رساندن خود به محل کار، چنین بر‌داشت می‌شود که او فردی ثر‌وتمند و با رتبه اجتماعی بالا بوده، اما پایان‌بندی اثر بر‌خلاف این تصور است...

تحلیل روانشناختی:

انیمیشن کوتاه El Empleo یک کمدی سیاه و طنزی تلخ است. شاید استفاده از انسان‌ها در شکل‌های مختلف در وهله اول خنده‌دار باشد، اما پس از تنها چند ثانیه چنان تلنگری به مخاطب می‌زند که با خاتمه یافتن اثر فراموش نشده و تا مدت‌ها روح و روان را تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این انیمیشن اثری ابزورد است که مفاهیم این مکتب در جای جای آن قابل مشاهده است. این مفاهیم به قدری پر‌تعداد و واضح هستند  که انگار در حال مشاهده اقتباس انیمیشنی از یکی از آثار ساموئل بکت مانند در انتظار گودو هستیم. در عین حال رگه‌هایی از سوررئالیسم نیز در انیمیشن دیده می‌شود که این ویژگی در خدمت خلق فضا و جنبه طنز‌آمیز اثر قرار می‌گیرد. نوع روایت، از شکل شروع تا شیوه‌ پایان‌بندی، کاملا منطبق با اصول تئاتر ابسورد است. سازندگان به خوبی هدف هنر را شناخته و درک کرده‌اند. هنر، کلاس درس نبوده و هنرمند، معلم نیست. پس به جای دیکته کردن لازم است تنها حقیقت‌ها با شیوه‌های غیر‌مستقیم و همراه با خلاقیت به نمایش گذاشته شوند و برداشت از اثر را بر‌عهده مخاطب گذاشت. انیمیشن کوتاه El Empleo چنین رویکردی در پیش گرفته و در غیر‌منتظره‌ترین لحظه به پایان می‌رسد. بار‌ها از پایان اثر نام برده می‌شود به این دلیل که دنیای اثر هر قدر عجیب، پس از چند دقیقه عادی می‌شود، اما این پایان‌بندی است که تمام معادلات را برهم می‌زند. در نتیجه اهمیت ثانیه‌های پایانی بسیار بیشتر از اواسط و در حد یک دقیقه ابتدایی اثر است.

انیمیشن با ریتم کندی به پیش می‌رود و تا پایان آن را حفظ می‌کند. به واسطه این ویژگی به مخاطب اجازه داده می‌شود که با استفاده‌های گونا‌گون از انسان آشنا شود و فرصت کافی برای تجزیه و تحلیل آن‌ها را داشته باشد. همان‌قدر که این انیمیشن از نظر فضا‌سازی و داستان اثری شا‌خص است، سبک طراحی انیمیشن منحصر‌به‌فرد و زیبا است. پس‌زمینه لوکیشن‌های متعدد انیمیشن که طیف گسترده‌ای از مکان‌ها اعم از خانه شخصیت اصلی، خیابان‌های شهر و محیط کاری را شامل می‌شود، انگار که به صورت دستی کشیده شده و از نظر طراحی و سایه‌زنی با جزئیات کامل هستند. اما بر‌خلاف محیط‌ها، در طراحی شخصیت‌ها از حالت دیجیتالی استفاده شده که متحرک‌سازی آن‌ها در عین ساده بودن، بدون اشکال و نقص است. دوربین در اکثر مواقع ثابت است و در سکانس‌هایی با دوربین متحرک ریتم آرام اثر باز هم رعایت شده است. سازندگان از زوایای مختلف از نمای نزدیک تا نمای باز استفاده کرده‌ و مانع از یکنواختی اثر شده‌اند.

صورت شخصیت‌های انیمیشن بی‌روح بوده و هیچ تغییری در آن‌ها مشاهده نمی‌شود. انگار که انسان‌ها به روبات‌های بدون احساس تبدیل شده‌اند که شخصیت‌شان توسط سیستمی که آن‌ها را به عنوان ابزار می‌خواهد نابود شده است. درون‌مایه‌های انیمیشن که برای انتقال آن‌ها از تمام پتانسیل حوزه انیمیشن بهره برده شده، چنان عمیق و تامل‌بر‌انگیز هستند که هر مخاطبی را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

 

دانلود انیمیشن:

استخدام

چه نوع تدریسی کل مغز را درگیر می کند؟

با مطالعات دانشمندان مشخص شد که مغز انسان هنگام تولد تقریباً کامل شده است. نیمکره های راست و چپ مغز هر کدام دارای فعالیت های متفاوتی می باشد. تئوری جدیدی به نام یادگیری مغز محور وارد عرصۀ تعلیم و تربیت شد که این تئوری الزامات خاصی را برای مربیان و متخصصان تعلیم و تربیت به همراه دارد. این تئوری بر مبنای ساختار و کارکرد مغز انسان استوار می شود و اشاره می کند تا زمانی که مغز فعالیت های عادی خود را دنبال می کند، یادگیری اتفاق می افتد. در واقع می توان ادعا کرد که این تئوری، جامع ترین رویکرد آموزشی است که بر اساس تحقیقات عصب شناسی استوار می باشد.

یادگیری مغز محور، کاربرد مجموعه ای از اصول معنا دار است که درک ما را از اینکه ، مغز ما هنگام آموزش به چه صورت فعالیت می کند را، افزایش می دهد. این تئوری الزاماتی را برای مدارس و معلمان ما به همراه خواهد داشت و در حالت کلی بر فرایندهای آموزشی در مدارس تأثیر زیادی بر جای می گذارد. معلمانی که با توجه به این رویکرد فعالیت های آموزشی خود را دنبال می کنند. اما اینکه چه نوع تدریسی می تواند این نظریه را به خوبی اجرا کند و نقش خوبی در درگیر کردن مغز در یادگیری داشته باشد سئوال مهمی است.

دانلود کلیپ:

چه نوع تدریسی کل مغز را درگیر می کند؟